16/12/09

"Η Κλεψύδρα", Danilo Kiš


Η «Κλεψύδρα» του Ντανίλο Κις είναι το τρίτο και τελευταίο βιβλίο της αυτοβιογραφικής τριλογίας του συγγραφέα, τα «Πρώιμα βάσανα» και το «Κήπος, στάχτες» είναι τα προηγούμενα. Λέγεται πως πρόκειται για το αριστούργημά του.

Το βιβλίο περιέχει τις σημειώσεις ενός τρελού, του εβραίου, συνταξιούχου σιδηροδρομικού υπάλληλου, Ε.Σ. (Έντουαρντ Σαμ) που ποικίλουν από τα πραγματικά επεισόδια του παρελθόντος και του παρόντος του ως κρίσεις τρέλας και εντελώς φανταστικές ιστορίες. Παρακολουθούμε με συχνά ασύνδετα μεταξύ του κείμενα την πορεία του λίγους μήνες πριν τον στείλουν δια ασήμαντο αφορμή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το μυθιστόρημα είναι γεμάτο πόνο και οργή, μα ταυτόχρονα και μικροεπεισόδια της καθημερινότητας. Τελικά η ιστορία είναι συγκινητική κι ας μη μας αφήνει ο συγγραφέας ούτε μια στιγμή να ξεχάσουμε πως ο αφηγητής και πρωταγωνιστής του είναι ένα άτομο αναξιόπιστο, ένας άντρας με πιστοποιητικό από τρελάδικο.

Το μυθιστόρημα είναι κλασικό δείγμα μεταμοντερνισμού με δυσκολίες στην πρώτη ανάγνωση, ειδικά αν αυτή είναι η πρώτη επαφή με το έργο του συγγραφέα. Ο Ντανίλο Κις είναι σέρβος, εβραϊκής καταγωγής – η οικογένειά του υπέστη τον κατατρεγμό των Εβραίων κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο (ο πατέρας του έχασε τη ζωή του στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ενώ ο ίδιος και η μητέρα του σώθηκαν εξόριστοι, χάρη στην ορθόδοξη καταγωγή της μάνας) – και φυσικά επιστρατεύει τις τραγικές μνήμες του παρελθόντος για να γράψει, αλλά δε μένει εκεί. Είναι ίσως από τους λίγους Βαλκάνιους συγγραφείς που κατόρθωσε να ακολουθήσει την τέχνη των καιρών του, τα έργα του δεν είναι μόνο ιστορικά ντοκουμέντα, είναι λογοτεχνία.


"Κλεψύδρα", Ντανίλο Κις, μετ. Μαρία Κεσίνη, εκδ. Κέδρος, 2009, σελ. 345

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου