9/4/12

"2666", Roberto Bolaño- μέρος 5ο- τέλος




Και τώρα που τελείωσε τί; Νιώθω πως έχω πει πολλά αλλά επί της ουσίας δεν είπα τίποτα για το «2666». Είναι σίγουρα ένα «μεγάλο» βιβλίο, το πόσο μεγάλο θα εξαρτηθεί από την επιθυμία μου να το ξαναδιαβάσω τα επόμενα χρόνια, δεν ξέρω ακόμα αν θα το λαχταρήσω, ξέρω όμως πως αυτές οι σελίδες διαβάστηκαν με αφόρητη ευκολία κι αυτό δεν είναι εύκολο επίτευγμα.

            Στο πέμπτο και τελευταίο μέρος του βιβλίο ακολουθούμε τον Μπένο φον Αρτσιμπόλντι  από νεαρό στην Πρωσία, στη ζωή του ως στρατιώτη στον 2ο Παγκόσμιο, στην απόφαση του να γράψει. Εξαιρετική στιγμή του, αυτή που ένας άλλος από τους "εξαφανισμένους συγγραφείς" τον πάει σε ένα καταφύγιο για "εξαφανισμένους συγγραφείς"-δεν παίρνει πολύ στον Αρτχιμπόλντι να καταλάβει πως είναι σε ένα τρελάδικο. Στις τελευταίες σελίδες μαθαίνουμε και τί τον συνδέει με την Σάντα Τερέσα, αν και ως τότε έχει πάψει μια τέτοια αποκάλυψη να είναι σημαντική, έχει χαθεί στην δυνατότητα του Μπολάνιο να λέει μια ιστορία δίχως ποτέ να την κλιμακώνει. 

            Δεν θα μπω στη διαμάχη για το αν το βιβλίο είναι ημιτελές ή όχι, για μένα έχει το τέλος που του αξίζει και δεν θα ήθελα τίποτε περισσότερο ή λιγότερο. Πιθανώς να χρειαζόταν στα τελευταία κεφάλαια ένα ακόμα χτένισμα, ή ίσως να τυπωνόταν έτσι ακριβώς κι ας μην είχε πεθάνει ο συγγραφέας πριν εκδοθεί. Θα μείνω στην αίσθηση που μου άφησε, κι αυτή είναι της πληρότητας και της ολοκλήρωσης, ένα ταξίδι από ήρωα σε ήρωα που έχει έναν κεντρικό άξονα, μια «κρυφή σταθερά» για να κρατηθείς. Οι χαρακτήρες του Μπολάνιο είναι αναλώσιμοι, θνητοί ακόμα κι ως λογοτεχνικοί ήρωες, αλλά δεν είναι  βαρετοί. Κι αυτή η βουτιά από ιστορία σε ιστορία γίνεται με μαστοριά, σε αφήνει να αναρωτιέσαι τί απέγιναν οι προηγούμενοι, χωρίς αυτό να είναι εκνευριστικό. Ούτε η βία, τα πτώματα, ο θάνατος είναι ενοχλητικοί -είναι μια πραγματικότητα, μια θηριωδία που συμβαίνει παντού γύρω μας και σε όλα τα κεφάλαια, μα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και του μυθιστορήματος. Κι αυτό είναι η ουσία όλου του πράγματος.

            Για μένα ο καλός συγγραφέας κρύβεται στην απλότητα, στη  μια στιγμή που θα καθορίσει όλες τις άλλες. Και μάλλον δεν θα αποτελέσει έκπληξη σε αυτούς που το έχουν διαβάσει, πως αξίζουν 1166 σελίδες για ένα βιβλίο απλωμένο στο σκοινί της μπουγάδας, που αντιστέκεται στην φυσική καταστροφή. Για πόσο;


"2666" , Roberto Bolaño, μετ. Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ.Άγρα, 2011, σελ.1166



3 σχόλια:

  1. Απογοητεύτηκα.Παρά τις επιμέρους εξαιρετικές σελίδες,η γενική εικόνα δε με ικανοποίησε.Μου φάνηκε χαοτικό,φλύαρο,κουραστικό,κατώτερο της κυκλώπειας φιλοδοξίας που το γέννησε.Φοβάμαι πως μερικά ισχνά νήματα δεν αρκούν για να δέσουν σε ένα ενιαίο σύνολο τα 5 κεφάλαια του μυθιστορήματος,η σύνδεση των οποίων μού φάνηκε πρόδηλα τεχνητή. Πιθανότατα μια δεύτερη ανάγνωση να αποκάλυπτε ένα άλλο έργο,όμως δε νομίζω πως θα την επιχειρήσω ποτέ,δεν έχω το κουράγιο.Ίσως φταίει που τυγχάνω μέγας θαυμαστής των διηγημάτων του,όπου σε λίγες σελίδες συμπυκνώνεται όλος ο πόνος,η χαρά,η φριχτή ομορφιά της ζωής. Ίσως επίσης να φταίει που ανήκω στην κατηγορία των αναγνωστών την οποία περιφρονεί ο Αμαφιλτάνο: προτιμώ τις μικρές φόρμες,το ομολογώ! Γιατί τόσες λέξεις; Θα ακουστεί παιδαριώδες,αλλά είναι ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΕΣ!!!
    Όπως και να το κάνουμε βέβαια,ο Μπολάνιο είναι Μπολάνιο και το εύρος του ταλέντου είναι ορατό ΚΑΙ στο 2666,παρόλο που συνολικά δεν ανταποκρίθηκε στις υψηλές προσδοκίες μου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Όσο το διάβαζα είχα κι εγώ την αίσθηση πως αν δεν βρεθεί το νήμα που τα ενώνει όλα αυτά ως το τέλος θα απογοητευτώ. Τελειώνοντας όμως το βιβλίο δεν με ενόχλησε τελικά καθόλου το χαλαρό δέσιμο. Συχνά σκέφτομαι αν ήταν ανάγκη το κεφάλαιο με τους φόνους να είναι τόσο μακρύ. Νομίζω πως ήταν ανάγκη για να σε βάλει στη θέση αυτού που δεν νοιάστηκε. Μετά από λίγο παύεις να νοιάζεσαι.

    Δεν είχα υψηλές προσδοκίες, μάλλον για αυτό....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πράγματι, το 4ο κεφάλαιο με τα "εγκλήματα" κι εμένα με κούρασε αρκετά. 400 σελίδες αστυνομικό δελτίο στις εφημερίδες με εξαίρεση κάποια μικρά κεφάλαια που είχαν να κάνουν με τις προσωπικές στιγμές των αστυνομικών, την καθημερινότητα των ιατροδικαστών, την υπόθεση του Χαας, και κάποιες διάσπαρτες σκέψεις όλων αυτών καθώς και ενός περίεργου προσώπου που κάποιον έψαχνε "κάπου στη μέση του κεφαλαίου". Το βιβλίο είναι όντως χαοτικό, τα πρόσωπα και οι ιστορίες δεν συνδέονται αυστηρά στο χρόνο και στον τόπο, η χρονολόγηση δεν είναι ούτε γραμμική, πολλές φορές δεν είναι και σαφής (άλλες φορές πάλι όμως στο 4ο κεφάλαιο είναι αυστηρά καθορισμένη όπως σε ρεπορτάζ). Όμως πιστεύω ότι αυτό ακριβώς είναι η ομορφιά του Μπολάνιο, ότι πίσω από κάθε ιστορία σου μένει μια υπόκωφη αίσθηση, σαν κάτι να μην τέλειωσε ποτέ, σαν μια ανεξιχνίαστη υπόθεση (όχι απαραίτητα αστυνομική) που ξεχάστηκε μέσα στη σκόνη του παρελθόντος αλλά δεν χάθηκε.

    ΥΓ: Δεν είναι μόνο ότι οι σελίδες είναι 1166 (αριθμός αστρονομικός) αλλά είναι και πάρα πολύ πιο πυκνογραμμένες από τη μέση σελίδα όλων των εκδοτικών οίκων. Φανταστείτε σε πόσες σελίδες θα έβγαινε το μυθιστόρημα αν είχε μια μέση γραμματοσειρά. Ίσως και 1.700 σελίδες.


    Απόστολος

    ΑπάντησηΔιαγραφή