17/5/13

"Το σβήσιμο", Percival Everett




Πρόταση της αγαπημένης μου Βιβής, το «Σβήσιμο» του Πέρσιβαλ Έβερετ είναι μια επιλογή για την οποία δεν μετανιώνει κανείς. Βιβλίο καλογραμμένο, απαιτητικό μόνο ως προς τη σκέψη και όχι την ανάγνωση, που ρουφιέται με κέφι και σου φτιάχνει τη μέρα όσο το βλέπεις ακόμα μισοδιαβασμένο στο κομοδίνο σου.

Ήρωας του μυθιστορήματος είναι ο Θελόνιους Έλισον που τον φωνάζουν Μονκ (η μάνα του και Μόνξι)*,  ένας μαύρος συγγραφέας που αρέσκεται να γράφει στρυφνά μυθιστορήματα με παραλλαγές αρχαιοελληνικών θεμάτων και δεν τον διαβάζει σχεδόν κανείς. Οι περισσότεροι τον κατηγορούν πως «δεν είναι αρκετά μαύρος συγγραφέας» και τη σταγόνα στο ποτήρι ξεχειλίζει η τρομακτική επιτυχία ενός κακογραμμένου μυθιστορήματος μιας μαύρης που όμως περιγράφει τη ζωή στο γκέτο. Οι συγκυρίες το φέρνουν έτσι που πρέπει να φροντίσει τη γριά μάνα του που υποφέρει από Αλτσχάιμερ και χρειάζεται χρήματα. Κάθεται λοιπόν και σε τρεις βδομάδες μέσα γράφει μια παρωδία του μυθιστορήματος της νεαράς, που όμως κανείς δεν την εκλαμβάνει ως τέτοια. Πριν ακόμα εκδοθεί- με ψευδώνυμο εννοείται, γιατί δε θα υπέγραφε ποτέ μια τέτοια αηδία- το μυθιστόρημα γίνεται μπεστ σέλερ και πωλούνται τα κινηματογραφικά δικαιώματα για αστρονομικό ποσό. Μόνο που τα πράγματα περιπλέκονται όταν ως κριτής για το παναμερικάνικο λογοτεχνικό βραβείο πρέπει να κρίνει τον εαυτό του.

Ο Έβερετ πραγματεύεται ένα θέμα που μάλλον δεν είναι πολιτικά ορθό, ειδικά στην Αμερική. Το «πόσο μαύρος είσαι», πόσο μέρος της αφροαμερικάνικης κουλτούρας, το γιατί θα έπρεπε ένα καλό παιδί μεσοαστικής οικογένειας να το εκφράζει το γκέτο μόνο και μόνο γιατί το δέρμα του είναι σοκολατί. Κι από την άλλη ένα θέμα εκτός φυλής, την απόσχιση από τον εαυτό, την απομάκρυνση από όλα κανείς πιστεύει θεμιτά και τελικά το ξεπούλημα. Την σχίζα της εποχής ανάμεσα στο χρήμα και την πραγματική πραγματικότητα, την εικόνα που καθορίζει το ποιος είσαι ή το ποιος μπορείς να είσαι.

Το πιο αστείο κομμάτι είναι φυσικά το μυθιστόρημα μέσα στο μυθιστόρημα που υπογράφει με ψευδώνυμο ο ήρωας, αλλά κι οι συναντήσεις που έχει ο Θελόνιους Έλισον με διάφορους ανθρώπους του σιναφιού ντυμένος το ρόλο του alter ego του, του συγγραφέα του μπεστ σέλερ για τους μαύρους, του ανθρώπου που έχει κάνει και «μέσα». Η γραφή του Έβερετ έχει ρευστότητα και πλαστικότητα, σε αποκοιμίζει γλυκά πως διαβάζεις μια απλή ιστορία και λέει δυο τρία σκληρά πραγματάκια στην πορεία. Η μόνη ένστασή μου είναι πως ίσως ένα παρόμοιο μυθιστόρημα γραμμένο από έναν λευκό θα χαρακτηριζόταν πιθανώς ρατσιστικό και δε θα μπορούσε να εκδοθεί.  

«Το σβήσιμο», Πέρσιβαλ Έβερετ, μετ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Πόλις, 2004, σελ. 341

*σαφής αναφορά στους δυο «εμβληματικούς μαύρους», τον τζαζίστα Θελόνιους Μονκ και τον Ραλφ Έλισον, δημιουργό του «απόλυτου αφροαμερικάνικου μυθιστορήματος», Αόρατος άνθρωπος.




21 σχόλια:

  1. Το σημειώνω στη λίστα μου αμέσως!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κατερίνα,
    ο Everett είναι μια τόσο δυνατή φωνή που απορώ γιατί δεν έχει προβληθεί όπως του αξίζει. Τον αγαπώ τόσο πολύ, τον πρότεινα άλλωστε και για Νόμπελ ως ένδειξη αυτής της παγκόσμιας εμβέλειάς-του. "Το σβήσιμο" δεν το έχω διαβάσει ως τώρα αλλά η “Αμερικάνικη έρημος” (ελλ. μετ. 2006)και οι “Πληγωμένοι” (ελλ. μετ. 2008), όπως και “Η θεραπεία του νερού” (ελλ. μετ. 2013) δείχνουν τι μπορεί να κάνει η ουσιαστική λογοτεχνία.
    Άξιος
    Πατριάρχης Φώτιος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όντως δεν είναι αρκετά προβεβλημένος στην Ελλάδα. Ακούω πολλά και καλά για την Αμερικάνικη έρημο, μάλλον θα πρέπει να είναι η επόμενη επιλογή μου.

      Διαγραφή
    2. Λατρεύω τον Έβερετ-μετά από τον Μακ Κάρθυ βέβαια-και χαίρομαι που σου άρεσε.Τα βιβλία του δεν μοιάζουν μεταξύ τους καθόλου.Η "Αμερικάνικη Έρημος" είναι το πιο... κουλό απ΄ όλα, νομίζω, πιθανόν και να σου αρέσει πιο πολύ,είμαι περίεργη από τώρα πως θα σου φανεί.

      Διαγραφή
  3. Ανώνυμος17/5/13, 9:16 μ.μ.

    Απορώ και εξίσταμαι.
    Και ενίσταμαι, ντίαρ.
    Με τι ρυθμούς διαβάζετε, τελοσπάντων;
    Κι εμείς διαβάζουμε πολύ, αλλά όχι κι έτσι. (Είναι πρακτικά αδύνατο).
    Όπως λέμε "...κι εμείς ερωτευτήκαμε αλλά δεν τρελαθήκαμε..."
    (Τώρα αν πω ότι ζηλεύω, θα ήταν ...αλήθεια!)

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Όλα είναι μια ψευδαίσθηση καλή μου κ.κ. Την εβδομάδα πριν το Πάσχα δεν παρουσίασα κανένα βιβλίο λόγω της ψηφοφορίας... Ε, κάποτε έπρεπε να παρουσιαστούν. Μόλις τώρα έφτασα στα ίσα μου, να αναρτώ για το βιβλίο που διάβασα μια-δυο μέρες πριν. Σας ξεγέλασα μου φαίνεται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος17/5/13, 11:02 μ.μ.

    Μάλλον μας δουλεύετε όλοι. πότε προλαβαίνετε και τα διαβάζετε ολα τοσο γρήγορα;
    Πρέπει να μην ασχολείστε με τίποτα άλλο!!!

    Αννα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαχα, ναι, πληρωνόμαστε για να διαβάζουμε τα βιβλία διαγώνια

      Διαγραφή
    2. Βιβλία 126 σελίδων, διαστάσεων 11χ17,με μέσο όρο 200-220 λέξεις,δεν απαιτούν τεράστιο χρόνο(πολλά,πάρα πολλά αυτού του τύπου έχει στους τίτλους της η Άγρα για παράδειγμα) και χρειάζεσαι απλώς μία εστιασμένη και με ησυχία ώρα για το καθένα ,άντε να πω μιάμιση.Αν δεν βλέπεις τηλεόραση κι επίσης δεν βγαίνεις καθημερινά έξω, αυτόν τον πολύτιμο χρόνο τον εξασφαλίζεις, αν το θέλεις,για διάβασμα.

      Διαγραφή
    3. Ε, αυτό ακριβώς, Βιβή μου. Αρκεί να μην ανοίγεις την τηλεόραση, πιστεύω...

      Διαγραφή
    4. Ανώνυμος18/5/13, 5:58 μ.μ.

      Mανδάμ Ντεγκά,
      όχι σε-τα-μας αυτά.(Πλατύ Χαμόγελο!)
      Καθότι:
      Τηλεόραση εξορισμένη, βόλτες γιοκ, "στοχοπροσήλωση" (ηλίθια λέξη) στο διάβασμα, αγάπη, μανία, εθισμός, αλλά δύσκολα περνάω τα 60 βιβλία το χρόνο. Κρατάω στοιχεία ανάγνωσης από το 1987.(Θε μου, τι ψώνιο!)
      Α, και διαθέτω συνήθως 1-3 ώρες την ημέρα, μπορεί και παραπάνω -εξαρτάται από το βιβλίο (και τις συνθήκες).

      Τι άλλο να κάνει κανείς για να προλάβει να διαβάσει μερικά βιβλία ακόμη;
      Tι ψυχή θα παραδώσω στον Άγιο Πέτρο -βοήθειά μας!- όταν με ρωτήσει:
      -Τι; Δεν έχεις διαβάσει το "Αβεσσαλώμ Αβεσσαλώμ"; Ούτε το "Βιργιλίου θάνατος"; Ούτε το "Δον Κιχώτη"; Και τότε γιατί σου δόθηκε η ζωή, τέκνον μου;

      Και σεις, κυρία Διαβάζοντας, που σιγοντάρετε τη φιλενάδα, μη μας προκαλείτε άλλο, γιατί είμαστε και σε κρίσιμη ηλικία να πάθουμε έμφραγμα από την πολλή ζήλια.(χα χα χα...)

      κ.κ.

      Διαγραφή
    5. χαχαχα, κ.κ., άμα μέτραγα εγώ το πόσες "τρύπες" έχω, πόσα κενά κι αδιάβαστα θα πάθαινα πανικό. Και δεν πιστεύω και στον Άγιο Πέτρο να έχω πουθενά αλλού να λογοδοτήσω πέρα από τον εαυτό μου....

      Διαγραφή
  6. Είναι σπουδαίος ο Έβερετ. Όλα τα βιβλία του τα μεταφρασμένα στα ελληνικά είναι εξαιρετικά.Δυστυχώς για μένα δεν διαβάζω σε άλλη γλώσσα και μειονεκτώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγώ πάντως το επόμενο θα το πάρω στα Αγγλικά, το ομολογώ. Διαβάζω τώρα το πρώτο μου βιβλίο του Όστερ σε μετάφραση και νιώθω πολύ περίεργα. Έχω συνηθίσει την αυθεντική γραφή του και με ξενίζει η μετάφραση πολύ.

      Διαγραφή
  7. Η Κατερίνα πίνει λίτρα Red Bull, παίρνει αμφεταμίνες και δεν κοιμάται ποτέ, γι αυτό και διαβάζει τόσα βιβλία. Συγνώμη Κατερίνα που σε 'έδωσα' στεγνά αλλά κάποτε έπρεπε να μαθευτεί η αλήθεια. (Δεν έχω διαβάσει Percival Everett. Ε, τώρα μπαίνει κι αυτός στα προσεχώς!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αμφεταμίνες και red bull ούσα έγκυος; Μα εγώ εγκληματώ... :P

      Διαγραφή
  8. Θέλω και γω να εκφράσω τον θαυμασμό μου για τις αναγνωστικές σου ικανότητες, ακόμα και αν αυτές φαίνονται ψευδαίσθητες και παραπλανητικές. Καίτοι παρορμητικό άτομο, νομίζω ότι καταφέρνεις να πειθαρχείς τόσο αποτελεσματικά πάνω στον χρόνο που κάνεις τους άλλους να αναφωνούν: "Μα τι κάνει αυτό το κορίτσι, όλη μέρα διαβάζει!" Εγώ πάλι δεν μπορώ να τιθασεύσω τον χρόνο της ημέρας και της νύχτας, ούτε καν τις αναγνώσεις μου μερικές φορές. Για αυτό τον λόγο, πριν 3 μέρες ξεκίνησα να διαβάζω το "Ενάντια στη μέρα" του Πιντσον, σε μια προσπάθεια να μείνω στοχοπροσηλωμένος (τρελαίνομαι για αυτή τη λέξη! Την συναντούσα στο μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού στο λύκειο ή αργότερα σε μερικά μαθήματα της σχολής. Μου φαίνεται τόσο γελοία, που δεν μπορώ να την βγάλω από το μυαλό μου!) ως το τέλος.

    Έχω παρατήσει πολλά βιβλία στη μέση και κάπως με έχει εκνευρίσει αυτή η πρακτική. Έτσι αποφάσισα να πειραματιστώ με έναν συγγραφέα που την μόνη απόλαυση που αποκομίζεις από την ανάγνωσή του, είναι να μαντέψεις σωστά σε ποια σελίδα θα το παρατήσεις! Εμένα προσωπικά, μου αρέσει πολύ ο κόσμος του Πίντσον και η σύγχυση που δημιουργεί στο μυαλό μου. Φυσικά, το "Ενάντια στη μέρα" είναι απείρως πιο βατό από το "Ουράνιο τόξο" και τρέφω ελπίδες ότι θα το διαβάσω μονορούφι (λέμε τώρα!).

    Για αυτό Κατερίνα, μην αναρτάς συνεχώς νέες βιβλιοπαρουσιάσεις. Μακριά, Πειρασμέ! Ανάρτησε και καμιά αφηρημένη, περί λογοτεχνίας, σκέτο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγώ πάντως το Ενάντια στη Μέρα το παράτησα στη σελίδα 500...
      Καλά, αύριο δεν έχει βιβλιοανάρτηση, για να μάθεις.

      Διαγραφή