25/11/15

«Καλά και σήμερα», Σοφία Νικολαΐδου



Αν με μια λέξη πρέπει να περιγράψεις το βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου «Καλά και σήμερα» αυτή θα είναι: συγκινητικό. Αν ψάχνει κανείς και άλλες θα πρέπει να πει: τρομακτικό, και ανθρώπινο, και αστείο, και βαθιά, βαθιά σοκαριστικό. Γιατί το «Καλά και σήμερα» δεν είναι μυθοπλασία, είναι ημερολόγιο. Ημερολόγιο καρκίνου στήθους. Μέρα τη μέρα η καταγραφή, πώς το ανακάλυψε, πώς έγινε η εγχείριση, πώς η χημειοθεραπεία. Στην αρχή γραμμένο στο χέρι, έπειτα στον υπολογιστή το βιβλίο περιέχει συναίσθημα ανεπεξέργαστο, άγριο· με την δαμόκλειο σπάθη του θανάτου πάνω από το κεφάλι της γράφουσας. 

Με το κορμί λέει το έγραψε. Την πιστεύω. Από την αρχή έλεγε σε όλους την λέξη: Καρκίνος. Για να την ξορκίσει. Ίσως να τους σοκάρει κιόλας. Για να τους εξηγήσει γιατί πια σκεφτόταν μόνον τον εαυτό της, να γίνει καλά, να αναρρώσει. Η αρρώστια, μια τέτοια αρρώστια, μπαίνει πάνω από όλα. Όχι πάνω από τον εντεκάχρονο γιο της, όχι. Αλλά κι αυτός έπρεπε να μάθει, να προσαρμοστεί στην κατάσταση. Δεν γινόταν να είναι αμέτοχος. 

Χειρότερο κι από την εγχείρηση, και την διαδικασία της αποκατάσταση, οι χημειοθεραπείες. Την άφηναν ανήμπορη, σακατεμένη. Και το μεγάλο πλήγμα όταν έπεσαν τα μαλλιά. Γιατί τότε ο καρκίνος σε κοιτά κάθε μέρα στον καθρέφτη, γίνεται απτός και αναγνωρίσιμος από όλους. Κι εκείνο το ποσοστό, 7% πιθανότητα θανάτου. Που στην πράξη είναι σχεδόν όμοιο με του υπόλοιπου πληθυσμού, αλλά κανείς δεν θέλει να το ακούει για τον εαυτό του.

Με βάση το κρας τεστ του καρκίνου, οι άνθρωποι χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
Α. Αυτοί που έχουν την ικανότητα να συμπάσχουν με τον άλλον και, μετά το πρώτο σοκ, μπορούν να αρθρώσουν μια ανθρώπινη κουβέντα.
Β. Αυτοί που αμηχανούν. Θέλουν να πουν ή να κάνουν κάτι, αλλά δεν έχουν τον τρόπο. Είναι, πάντως, συμπαθητικοί.
Γ. Οι πανουκλιασμένοι άνθρωποι. Όσοι είναι τόσο χωμένοι στον εαυτό τους, που, όταν τους λες καρκίνος, σου απαντούν, “ναι, βρε παιδί μου, κι εμένα ξύνεται το δόντι μου”. Αυτοί πρέπει να μπουν σε καραντίνα πάραυτα, αλλιώς μπορεί να γίνεις φονιάς.

Ο κάθε άνθρωπος, φίλος, γνωστός, αδελφός, αντιμετωπίζει ένα τέτοιο νέο διαφορετικά. Άλλοι γίνονται υπερπροστατευτικοί, κάποιοι το παίζουν αδιάφοροι, χειρότεροι αυτοί που σου λένε που πονάνε κι αυτοί. Ένα από τα καλά: αυτοί που στέκονται δίπλα αναγνωρίζουν πως είσαι σοφότερος αφού πέρασες από τέτοιο λούκι, από τέτοιο πόνο, έρχονται σε σένα στα δύσκολα. 

Η Σοφία Νικολαΐδου επέδειξε αξιοζήλευτη δύναμη και ευαισθησία σε όλη αυτή την δοκιμασία. Ίσως να την βοήθησε το ημερολόγιο, η γραφή, οι λέξεις. Είναι ο τρόπος της εξάλλου να αντιμετωπίζει τον κόσμο, όπως και όλων των γραφιάδων. Και τελικά βοήθησε τον εαυτό της, τους άλλους που του περνούν αλλά και μας τους υπόλοιπους που μπορεί να είμαστε ασθενείς και να μην το ξέρουμε. 



                                                                                                  Κατερίνα Μαλακατέ





«Καλά και σήμερα», Σοφία Νικολαΐδου , εκδ. Μεταίχμιο, 2015, σελ. 344










Στην πρώτη ώρα της Κυριακάτικης εκπομπής στον www.amagi.gr συνομίλησα με την Σοφία. Στο δεύτερο ένα μίνι αφιέρωμα στον θεό David Foster Wallace. Ακούστε εδώ:


22/11/15

Σήμερα στις 6.μ.μ. στον www.amagi.gr Διαβάζοντας με την Κατερίνα Μαλακατέ




Καλημέρα. Σήμερα στο Διαβάζοντας@amagi στις 6μ.μ. την πρώτη ώρα θα συνομιλήσουμε με την Σοφία Νικολαΐδου για το συγκλονιστικό ημερολόγιο της για τον καρκίνο, ενώ την δεύτερη ώρα θα μιλήσουμε για τον -θεό- David Foster Wallace με αφορμή την ταινία "The End of the Tour".
Κληρώνουμε 3 αντίτυπα από το βιβλίο "Καλά και σήμερα" της Σοφίας Νικολαΐδου, ευγενική προσφορά από τις Ekdoseis Metaixmio και ένα αντίτυπο από το "Αυτό εδώ είναι νερό", του D.F.Wallace, σε μετάφραση Κ. Καλτσά από τις Εκδόσεις Κριτική.
Για να μπείτε στην κλήρωση σχολιάστε κάτω από την ανάρτηση ή πατήστε "Μου αρέσει" και κοινοποιήστε ή σχολιάστε το αντίστοιχο ποστ στο γκρουπ της εκπομπής.
Συντονιστείτε στις 6μ.μ. πάντα στον www.amagi.gr

Ακούστε την προηγούμενη εκπομπή μας με καλεσμένη την Ιωάννα Ηλιάδη εδώ: 


19/11/15

5 βιβλία που πρέπει να έχεις διαβάσει πριν μεγαλώσεις

Λοιπόν, το site bookbook.gr είχε μια ωραία ιδέα. Κάθε μήνα τέσσερα μικρά βιβλιοπωλεία θα προτείνουμε "5 βιβλία που πρέπει να έχεις διαβάσει πριν μεγαλώσεις". Όπως καταλαβαίνετε το βάρος της επιλογής έπεσε σε εμένα για το Booktalks. Στην αρχή δυσκολεύτηκα. Κι έπειτα θυμήθηκα. Και χάρηκα. Και βασανίστηκα. Και σκέφτηκα να βασανίσω κι εσάς. Πείτε. Ποια είναι τα 5 βιβλία που πρέπει να διαβάσει κανείς πριν μεγαλώσει;



Να τα δικά μου όπως τα έγραψα στο πρώτο ποστ στο bookbook.gr:




Στα μυστικά του βάλτου, Πηνελόπη Δέλτα: Το μοναδικό ίσως βιβλίο που διάβασα ποτέ για τον Μακεδονικό Αγώνα. Το έχω διαβάσει άπειρες φορές και το αντίτυπό μου είναι σχεδόν διαλυμένο.




Ο Τσάρλυ και το εργοστάσιο της σοκολάτας: Το πρώτο βιβλίο που δανείστηκα από άλλον, το αγάπησα με πάθος στα επτά μου, δεν ήθελα με κανέναν τρόπο να το γυρίσω πίσω.


20000 λεύγες κάτω από την θάλασσα: Τα πιο σοβαρά διαβάσματά μου ξεκίνησαν με Βερν, έχω διαβάσει το κάθε μυθιστόρημα τουλάχιστον δέκα φορές. Νομίζω πως από εκεί πηγάζει η εμμονή μου με την επιστημονική φαντασία.

Τα πέντε λαγωνικά: Η Ένιντ Μπλάιτον γράφει μια αστυνομική σειρά αξιώσεων , όχι αστεία. Ταυτιζόμουν με τον πανέξυπνο Χοντρούλη.

Με οικογένεια: Αν και οι περισσότεροι αγαπούν το «Χωρίς οικογένεια», εγώ πάντα αντιδραστικό παιδί, διάβαζα και ξαναδιάβαζα αυτό.



18/11/15

«Η Άκρα Ταπείνωση», Ρέα Γαλανάκη





Στην λογοτεχνία της κρίσης εντάσσεται « Η Άκρα Ταπείνωση» της Ρέας Γαλανάκη κι αυτό από μόνο του είναι εύσημο, μιας και μία συγγραφέας με την δική της καριέρα δεν θα είχε κανένα λόγο να διακινδυνεύσει και να βουτήξει σε αυτά τα βαθιά νερά. Όμως η Γαλανάκη, με τα δικά της πολιτικά απωθημένα και την δράση, δεν διστάζει να γράψει ένα βιβλίο που κορύφωση του είναι η νύχτα που κάηκε η Αθήνα, η 12η Φεβρουαρίου 2012. 

Δυο πάλαι ποτέ καθηγήτριες- η Τειρεσία και η Νύμφη- μένουν μαζί σε ένα διαμέρισμα ξενώνα- απαλλαγμένες από το άσυλο για ψυχικά ασθενείς- μαζί με μια κυρία που τις φροντίζει, την Κατερίνα. Από κοντά η Γιασμίν που καθαρίζει το διαμέρισμα, με το μικρό της γιο, το Μαηλάκι, η κοινωνική λειτουργός Δάφνη με το δικό της μικρό κοριτσάκι, ο αναρχικός γιος της Νύμφης, ο Ορέστης, ο Χρυσαυγίτης γιός της Κατερίνας, ο Τάκης και ο ιατρός που τις ελέγχει, ο πατριάρχης. 

Η συγγραφέας στήνει μια ολόκληρη τοιχογραφία. Οι ήρωες της, κάποιοι με ονόματα δανεισμένα από την μυθολογία, φέρουν ο καθένας ένα βάρος, είναι συμβολικοί. Πραγματική πρωταγωνίστρια η Αθήνα μέσα στην κρίση. Η Ελλάδα που επιτέλους επιτρέπει στους τρελούς της να μένουν σε διαμερίσματα-ξενώνες υπό επιτήρηση, αλλά τους κόβει βάναυσα την σύνταξη. Αυτή που κάνει την Κατερίνα να αναλάβει τις δυο γριές και τον γιο της ένα φρικτό ναζί. 

Ξεχωριστή θέση έχει ο Ορέστης. Ο γιος που αναγκάζεται κομματικά να απαρνηθεί την μάνα του, αλλά ποτέ δεν την αρνείται πραγματικά. Αυτός που είναι «μαχητής των δρόμων» και παλεύει για ένα καλύτερο αύριο με μολότωφ, κλωτσιές και μπουνιές μακριά από τον πολιτικάντη, βολεψάκια, μιζαδόρο πατέρα του, αλλά συνειδητοποιεί το αδιέξοδο μιας επιλογής ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό καλό. 

Η συγγραφέας δεν διστάζει να καταφύγει στο μεταφυσικό, την βοηθούν εξάλλου οι δύο ημίτρελες κυρίες που έχει διαλέξει για ηρωίδες. Επίσης τολμά να αναμετρηθεί με θέματα ταμπού: τους μετανάστες, τους άνεργους, τους Χρυσαυγίτες, την γενιά του Πολυτεχνείου. Επιλέγει την πολυφωνία στην αφήγηση, πρωτοπρόσωπες, δευτεροπρόσωπες, τριτοπρόσωπες αφηγήσεις, που έχω την αίσθηση πως δεν λειτουργούν πάντα. Συχνά πάνω και πέρα από όλα ακούγεται η δική της φωνή. 

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές είναι η κατάδυση της Τειρεσίας στο καμένο Άστυ, περίπου σαν να κατεβαίνει στον Άδη. Εκεί θα συναντήσει τον νεκρό, εδώ και 39 χρόνια, πατέρα της για να της πει για τον Μινώταυρο και τον Λαβύρινθο· μοτίβο εξαιρετικά σημαντικό σε όλο το έργο της Γαλανάκη. 

Αν και το μυθιστόρημα έχει σαφή πολιτική χροιά και άποψη, είναι μια έντιμη καταγραφή της Αθηναϊκής κοινωνίας, μια αναπαράσταση σχεδόν πιστή των περισσότερων τάσεων. Η Άκρα Ταπείνωση- ο τίτλος προέρχεται από τον ομώνυμο τύπο Βυζαντινών εικόνων- είναι ένα μυθιστόρημα ωριμότητας που πατάει γερά τα πόδια του στο παρόν και δεν σε αφήνει να βαρεθείς στιγμή. 



                                                                                   Κατερίνα Μαλακατέ



«Η Άκρα Ταπείνωση», Ρέα Γαλανάκη, εκδ. Καστανιώτη, 2015, σελ. 324













Υ.Γ. 42 Την Παρασκευή θα συντονίσω την συζήτηση για την "Άκρα Ταπείνωση" στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Αγίου Δημητρίου. Λεπτομέρειες εδώ: https://www.facebook.com/events/520204411487511/





17/11/15

«Φάντασμα με κουστούμι», Roberto Arlt



Ιδέα δεν θα είχα ποιος είναι ο Ρομπέρτο Αρλτ αν δεν διάβαζα μετά μανίας αυτά τα δυο blogs . Και για αυτό θα αγνοούσα εντελώς την μικρή έκδοση του Καλλιγράφου. Ο Ρομπέρτο Άρλτ, που συχνά αναφέρεται ως ο αντίποδας του Μπόρχες, είναι ένας συγγραφέας του λιμανιού. Δεν τελείωσε ποτέ το σχολείο, έκανε ένα σωρό χειρωνακτικές δουλειές για να καταλήξει τελικά να γράφει χρονικογραφήματα σε εφημερίδες. Ο λόγος του ήταν συχνά άτακτος και ασύντακτος, η λογοτεχνική παρέα της Αργεντινής τον σνόμπαρε επιδεικτικά, έκανε συντροφιά με όλα τα λούμπεν στοιχεία του Μπουένος Άιρες. Για αυτό και η γραφή του έχει αυτήν την δύναμη. Αγαπά να γράφει για το γκροτέσκο, το διαφορετικό, να παρουσιάζει αντιήρωες, τρελούς και εγκληματίες. 

Έτσι ξεκινά και το «Φαντάσμα με κοστούμι», μια μικρή νουβέλα. Ο ήρωας κλείνεται στο τρελάδικο γιατί βρέθηκε να τριγυρνά γυμνός στους δρόμους, ενώ αγνοείται ο ναύτης που φιλοξενούσε στο δωμάτιο του. Οι περισσότεροι τον θεωρούν έναν γκέι δολοφόνο. Αλλά αυτός έχει μιαν άλλη εκδοχή της ιστορίας να πει· γεμάτη φαντάσματα και στοιχειά, και γιορτές και τρόμους. 

Η αφήγηση είναι εντελώς παράλογη, όλα όσα απασχολούν τον Άρλτ βρίσκονται εδώ. Η πραγματικότητα- η ποια;- δεν έχει σημασία, δεν υπάρχει. Ο άνθρωπος βυθίζεται σε αυτό που είναι η δική του αλήθεια. Και τελικά βγαίνει ένα εκπληκτικής ομορφιάς κείμενο, που σε ταξιδεύει σε άλλους κόσμους . 

Το μικρό βιβλιαράκι χάθηκε μέσα στην πληθώρα της ελληνικής παραγωγής. Και φαντάζομαι πως θα χρειαστεί να μεταφραστεί ξανά κάποιο από τα μεγάλα βιβλία του Άρλτ για να τον ανακαλύψουμε.



«Φάντασμα με κουστούμι», Ρομπέρτο Άρλτ, μετ. Μαρία Μπεζαντάκου, εκδ. Καλλιγράφος, 2014, σελ. 104

15/11/15

Σήμερα στις 6μ.μ. στον www.amagi.gr μαζί μας η Ιωάννα Ηλιάδη




Καλημέρα σε όλους. Σήμερα στις 6μ.μ. στον www.amagi.gr μαζί μας θα είναι η μεταφράστρια Ioanna Iliadi
Κληρώνουμε 3 αντίτυπα "Οι Ψαράδες", Chigozie Obioma, ευγενική προσφορά από τις Ekdoseis Metaixmio. Για να λάβετε μέρος στην κλήρωση αφήστε σχόλιο σε τούτο δω το ποστ ή πατήστε "Μου αρέσει" και σχολιάστε ή κοινοποιήστε αυτό στο facebook. 
Τα φιλιά μου ως τις 6μ.μ. Οπότε και θα συντονιστούμε.





Η εκπομπή της προηγούμενη Κυριακή με καλεσμένο τον Γιώργο Δαρδανό, εκδότη των Εκδόσεων Gutenberg είναι εδώ:


13/11/15

Η συνέντευξη του Γιώργου Δαρδανού

Μερικές ραδιοφωνικές συνεντεύξεις αξίζουν περισσότερο από άλλες. Τούτη του Γιώργου Δαρδανού, επικεφαλής των Εκδόσεων Gutenberg ήταν από τις πιο απολαυστικές. Ακούστε την εγγραφή της εκπομπής.






Διαβάζοντας στον www.amagi.gr κάθε Κυριακή 6-8μ.μ. Μια ραδιοφωνική εκπομπή για τα βιβλία με την Κατερίνα Μαλακατέ.

Όλες τις παλιές εκπομπές τις ακούτε εδώ:





12/11/15

"Το κιβώτιο", Άρης Αλεξάνδρου



Όταν ξεκινά κανείς να μιλήσει για ένα βιβλίο τόσο εμβληματικό, όσο το «Κιβώτιο» -και τόσο πολυσυζητημένο συν τοις άλλοις- δεν μπορεί παρά να νιώθει ενός είδους συστολή. Το μοναδικό μυθιστόρημα του Άρη Αλεξάνδρου (πολυγραφότατου κατά τα άλλα ποιητή και μεταφραστή) είναι ένα σπάνιο κείμενο για τα ελληνικά δεδομένα. Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. 

Γραμμένο με την μορφή 18 επιστολών- απολογιών, το «Κιβώτιο» είναι δύσκολο να καταταχθεί σε λογοτεχνικό είδος. Κάποιοι το θεωρούν «πολιτικό υπερρεαλισμό», κάποιοι άλλοι το λένε «μυθιστόρημα του παραλόγου», «μίμηση της μίμησης τους ρεαλισμού», μετακαφκικό, μοντέρνο, μεταμοντέρνο. Το κείμενο είναι όλα αυτά μαζί, με δομή αξιοζήλευτη και πειθαρχία μοναδική.

Η πλοκή λαμβάνει χώρα από τις 14 Ιουλίου του 1949 ως και τις 20 Σεπτεμβρίου του 1949. Μια επίλεκτη ομάδα του Δημοκρατικού Στρατού πρέπει να μεταφέρει από την πόλη Ν. στην πόλη Κ. το «Κιβώτιο». Η ασφαλής μετάβαση του Κιβωτίου θα κρίνει την έκβαση του Εμφυλίου (στην εκτός μυθιστορήματος πραγματικότητα ο Εμφύλιος τον Αύγουστο του 1949 είχε ήδη κριθεί και ο Δημοκρατικός Στρατός είχε ήδη ηττηθεί). Η αποστολή είναι αυτοκτονίας, επιλέγονται 40 άτομα, από αυτά τα 5 εκτελούνται ως προδότες ήδη πριν ξεκινήσουν. Οι υπόλοιποι, αν τύχει να τραυματιστούν ή να βραδυπορήσουν, πρέπει να «κυανιστούν». Προπάντων όλων προέχει το κιβάρ: κιβώτιο σε άριστη κατάσταση. 

Ο αφηγητής, που παραμένει ανώνυμος, εν αντιθέσει με τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής που μαθαίνουμε με εξαντλητικές λεπτομέρειες τα ονόματά τους και το πότε κυανίστηκαν, είναι ο μόνος που καταφέρνει να φέρει τελικά στην πόλη Ν. το Κιβώτιο. Κι επίσης φέρει επάνω του το «επισκεπτήριο» του, ένα σημείωμα που του έδωσαν στην αρχή της αποστολής, προσωπικά σε κείνον, αλλά τελικά δεν του το ζήτησε κανείς. Μόνον που στην πόλη Ν. αντί να τον υποδεχτούν ως ήρωα, τον φυλακίζουν. Το Κιβώτιο είναι άδειο.

Σε πρώτο επίπεδο η μεταφορά είναι σαφής. Η προσωπική βούληση υποτάσσεται στον κομματικό μηχανισμό, ο άνθρωπος προσηλώνεται στον στόχο, δίνει την ζωή του κι ας μην ξέρει ποιος είναι ο σκοπός. Στο τέλος αποκαλύπτεται πως συλλογικός στόχος δεν υπάρχει- το Κιβώτιο είναι κενό- ο προσωπικός στόχος- το επισκεπτήριο- έχει περιεχόμενο, αλλά και τα δύο στερούνται νοήματος. Με λίγα λόγια το άτομο, όπως και στον Κάφκα, παραμένει ανώνυμο, απευθύνεται σε έναν ανώνυμο ανακριτή που δεν ξέρει ποια είναι η πολιτική του τοποθέτηση – είναι δογματικός, λενινιστής, κυβερνητικός;- και δεν ξέρει καν αν θα υπάρξει δίκη, αν κατηγορείται για κάτι, αν κάποιος διαβάζει τις απολογίες του. Εγκλωβίζεται ανάμεσα στην πραγματικότητα που δεν μπορεί να την αντιληφθεί και το προσωπικό του βίωμα που συνεχώς αμφισβητεί.

Από αυτή την άποψη πρόκειται για ένα καθαρά μοντερνιστικό μυθιστόρημα. Αλλά και από την αφηγηματική τεχνική, αυτό το άψογο κυκλικό οικοδόμημα με τις συνεχείς ανασκευές της αλήθειας, την ατελείωτη μακροπερίοδη πρωτοπρόσωπη αφήγηση, την- σε ώσεις παραληρηματική-, την εμμονή σε λεπτομέρειες που συνεχώς ανατρέπονται, δεν μπορείς παρά να θεωρήσεις το «Κιβώτιο» ένα δείγμα μοντερνισμού. Η τελευταία πρόταση του Κιβωτίου εκτείνεται ούτε λίγο ούτε πολύ σε 36 σελίδες. Είναι ένα κατηγορώ χωρίς ανάσα, ένας αναστοχασμός που δεν καταλήγει σε κανένα συμπέρασμα. 

Ο τίτλος είναι ενδεικτικός. Δεν είναι ένα όνομα ήρωα, είναι η ίδια η αποστολή. Το Κιβώτιο είναι ο τρόπος της αφήγησης, σαν ένα κιβώτιο, μέσα σε ένα άλλο κιβώτιο που θα κρίνει το τέλος. Το Κιβώτιο είναι η απουσία νοήματος. Κι επίσης δίνει μια ιδέα για τον τρόπο. Η αφήγηση είναι λιτή, στα όρια της ξύλινης, κάνει τους ήρωες ακόμα πιο απρόσωπους. Όπως ο τίτλος. Ο αφηγητής, που μιλά συνεχώς, παραμένει σκιώδης. Δεν είναι απλά ανώνυμος, θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε. Ακόμα κι η γυναίκα του είναι μια κομματική επιλογή. Ακόμα κι η αποστολή του – που βαφτίζεται εθελοντική- δεν είναι. Θα μπορούσε να είναι ο καθένας. 

Η βασική πολεμική ενάντια στο Κιβώτιο είναι η πολιτική του τοποθέτηση. Είναι ο ίδιος ο συγγραφέας του με την τόσο έντονη πολιτική δράση. Οι ενστάσεις για το Κιβώτιο είναι δυο ειδών: οι πολιτικές και οι αφηγηματικές. Τις πρώτες θα τις αφήσω ασχολίαστες γιατί την απάντηση την έδωσε ήδη ο χρόνος. Το «Κιβώτιο» δεν είναι μόνο πολιτικό μυθιστόρημα, δεν είναι απλά μια καταγραφή του Εμφυλίου, γιατί τότε θα είχε πολυκαιρίσει. Οι δεύτερες αφορούν κάθε μυθιστόρημα του μοντερνισμού. Ο μακροπερίοδος λόγος και οι σχοινοτενείς περιγραφές που απαιτούν την αμέριστη προσοχή σου, χωρίς να σου λένε το γιατί, είναι απωθητικές για τον μέσο αναγνώστη. Τον κάνουν να αναρωτιέται αν αξίζει ο κόπος του. Όταν πρόκειται πάντως για αριστουργήματα τέτοιου μεγέθους η αναρώτηση είναι άνευ ουσίας. Το «Κιβώτιο» παραμένει ένα από τα ελάχιστα ολοκληρωμένα μυθιστορήματα της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας που μπορεί να χαρακτηριστεί πραγματικά πρωτοποριακό. Και, στην τρίτη μου πια επαφή μαζί του, γιατί αυτή ήταν η τρίτη μου ανάγνωση, νιώθω ακόμα προνομιούχα που αυτό το έργο γράφτηκε στα Ελληνικά και μπορούμε να το απολαύσουμε σε όλο του το μεγαλείο.


                                                                                          Κατερίνα Μαλακατέ



«Το Κιβώτιο», Άρης Αλεξάνδρου, εκδ. Κέδρος,1974, σελ. 358 











Υ.Γ. Αυτή είναι μια αρχική προσέγγιση. Αναμένω με αγωνία την Λέσχη του Σαββάτου στο Booktalks. Χαίρομαι πάρα πολύ που ξεκινήσαμε αυτό το ταξίδι με Αλεξάνδρου. 







9/11/15

Εσείς πόσο γρήγορα διαβάζετε;



Είμαι από κείνους τους γρήγορους αναγνώστες-αν με αφήσεις, αν με αφήσω- μπορώ να σαρώσω εύκολα πολλές σελίδες, με συγκέντρωση και παλμό, να σου πω έπειτα με σαφήνεια το κεντρικό θέμα και την βασική άποψη. Αν με αφήσεις στα ελληνικά διαβάζω περίπου 100-120 σελίδες την ώρα, όταν δεν διαβάζω διαγώνια. Αν διαβάζω φωτογραφικά και διαγώνια, δεν θέλετε να ξέρετε. Αυτή η ευχέρεια ήταν βολική στο σχολείο, ακόμα βολικότερη στο Πανεπιστήμιο κι ως ένα βαθμό σε αυτήν οφείλεται η ενασχόλησή μου με τα βιβλία ως παιδί- τα περιοδικά, τα κόμικς, τα βιβλία με εικόνες τελείωναν πάντα πολύ γρήγορα, χρειαζόμουν πολλές λέξεις για να με κρατήσουν απασχολημένη. 

Μεγαλώνοντας, και κυρίως μέσω της ποίησης, έμαθα τον εαυτό μου να διαβάζει πιο αργά. Άρχισα να παίζω διανοητικά παιχνίδια, να με βάζω να σκηνοθετήσω την εικόνα της περιγραφής, να διαβάζω σαν να διάβαζα φωναχτά, να διαβάζω φωναχτά. Με λίγα λόγια με έμαθα να ονειροπολώ. Κι είμαι ευγνώμων για αυτό. Αυτό, το δημιούργησαν τα ίδια τα βιβλία.

Όμως το μυαλό μου δεν λειτουργεί έτσι χωρίς πίεση. Αβίαστα, τρέχει από δω κι από κει, έχει ευκολία στην κατανόηση, μπορεί να κατακερματίζεται σε ένα σωρό ασχολίες κι όμως να παραμένει συγκεντρωμένο. 

Δεν είμαι της άποψης πως έχει σημασία το πόσο γρήγορα διαβάζει κανείς. Εμένα με νοιάζουν τα διαβάσματα. Τι διαβάζεις, πόσο αυτό που διάβασες κατακάθεται μέσα σου. Δεν θα έλεγα σε κανέναν «Α, διαβάζεις αργά, είσαι μάλλον αδιάφορος για την λογοτεχνία και σνομπ». Δεν θα αποφαινόμουν ποτέ «Αυτοί που διαβάζουν γρήγορα είναι καταναλωτές- αναγνώστες». Η ανάγνωση είναι προσωπική, μοναχική. Αυτή είναι η γοητεία της, η μαυλιστική της δύναμη. Στην ανάγνωση δεν δίνεις λογαριασμό σε κανέναν παρά μόνον στον εαυτό του. Και δεν θα έπρεπε. 



                                                                                                Κατερίνα Μαλακατέ

Υ.Γ. 42 Για αυτό, για πείτε χωρίς φόβο, και δίχως πάθος, πόσο αργά ή γρήγορα διαβάζετε; Θα θέλατε να την πείτε στον συνάνθρωπό σας για την ταχύτητά του στην ανάγνωση; Και τελικά πόσα βιβλία πρέπει να διαβάζουμε τον μήνα; 





8/11/15

Στις 6μ.μ μαζί μας ο Γιώργος Δαρδανός των Εκδόσεων Gutenberg στον www.amagi.gr.





Σήμερα στην ραδιοφωνική εκπομπή Διαβάζοντας@amagi μαζί μας θα είναι ο Γιώργος Δαρδανός, επικεφαλής των Εκδόσεων Gutenberg (Βιβλιοπωλείο Gutenberg). Θα μιλήσουμε για τον εκδοτικό χώρο, για λογοτεχνία, ποίηση, ευπώλητα. Όμως το κύριο θέμα μας θα είναι οι βιβλιοθήκες και η φιλαναγνωσία, ο χώρος του βιβλίου, ο τρόπος για να αποκτήσουμε παιδεία και κουλτούρα ανάγνωσης. 
Θα κληρώσουμε 10 βιβλία:
2 "Τα ποιήματα. Δημοσιευμένα και ανέκδοτα", Κ.Π. Καβάφης (http://www.dardanosnet.gr/book_details.php?id=2111)
2 "Η Σχηματική Σκέψη" Γ. Δαρδανός (http://www.dardanosnet.gr/book_details.php?id=2146)
2 "Ποιήματα. Τα ανάλεκτα" Ε.Α. Πόε (http://www.dardanosnet.gr/book_details.php?id=2190)
2 "Ποιήματα.Τα νεανικά" Ε.Α. Πόε (http://www.dardanosnet.gr/book_details.php?id=2191)
2 "Ο Αντίχριστος", Φ. Νίτσε (http://www.dardanosnet.gr/book_details.php?id=2086)
Για να λάβετε μέρος στην κλήρωση αφήστε σχόλιο εδώ ή πατήστε "Μου αρέσει" και σχολιάστε ή κοινοποιήστε το αντίστοιχο ποστ στο group της εκπομπής στο Facebook, από τώρα έως και το τέλος της εκπομπής στις 8μ.μ.
Συντονιστείτε στις 6μ.μ. πάντα στον www.amagi.gr


Ακούστε την εκπομπή της προηγούμενης Κυριακής εδώ: 



6/11/15

"Οι ψαράδες", Chigozie Obioma



Βιβλίο εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο είναι «Οι ψαράδες» του Chigozie Obioma. Μυθιστόρημα μαθητείας, γραμμένο από έναν νεαρότατο Νιγηριανό που έχει ζήσει στη Νιγηρία, την Κύπρο, την Τουρκία και τις Η.Π.Α. και είναι γνήσιο τέκνο των εργαστηρίων δημιουργικής γραφής. Έχει όλα τα καλά και όλα τα κακά που αυτό συνεπάγεται. 

Η ιστορία ακολουθεί μια μεσοαστική οικογένεια στην Νιγηρία. Ο πατέρας, που αντίθετα με την κρατική προτροπή για έλεγχο των γεννήσεων έχει κάνει 6 παιδιά, είναι ένας άνθρωπος περήφανος για την οικογένειά του- οι γιοί του θα γίνουν γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί κ.ο.κ., διατείνεται. Όταν του δίνεται η ευκαιρία να πάρει προαγωγή, θα τους αφήσει, θα μετακομίσει σε πόλη μακρινή και οι 4 μεγαλύτεροι του γιοι θα μείνουν ανεξέλεγκτοι. Ο Ικένα, ο Μπότζα, ο Ομπέμπε και ο Μπέν, ηλικίας από 15 ως 9, πηγαίνουν σχεδόν παντού μαζί. Μαζί θα κάνουν και την αταξία να αρχίσουν να ψαρεύουν στον βρώμικο και επικίνδυνο ποταμό. Εκεί θα συναντήσουν τον Αμπούλου, τον τρελό της πόλης, επιδειξία,νεκρόφιλο, βρωμερό προφήτη, που θα τους πει πως ο Ικένα θα σκοτωθεί από τα αδέλφια του. 

Αυτό το συναπάντημα θα ορίσει την μοίρα της οικογένειας. Ο Ικένα θα αρχίσει να απομακρύνεται και να έχει βαθιά αντιπαλότητα με τον Μπότζα, η μητέρα, με ένα βρέφος κοριτσάκι στο βυζί, δουλειά και πέντε αγόρια, δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί, τα πράγματα θα πάρουν τραγική τροπή. Σχεδόν με την δομή της αρχαίας τραγωδίας, ο Ομπιόμα θα κορυφώσει αργά και βασανιστικά το δράμα, ως την λύση του. 

Πολύ ενδιαφέρον έχει η αφηγηματική φωνή. Αφηγητής είναι ο Μπεν, ενήλικος πια, όμως στα flash back, που είναι πολλά, αφηγητής είναι ο Μπεν-παιδί. Επίσης, η ανάμιξη των διαλέκτων της Νιγηρίας με τα Αγγλικά είναι ένα επιπλέον καρύκευμα εντοπιότητας. Ο συγγραφέας δεν ασχολείται με τα πολιτικά παρά μόνο ακροθιγώς, όμως δίνει με μεγάλη σαφήνεια την εικόνα της Νιγηρίας την δεκαετία του 1990, ίδια και διαφορετική από αυτή του Δυτικού κόσμου. 

Είναι της μόδας τα μυθιστορήματα Αφρικανών, κι είναι της μόδας τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής. Το βιβλίο του Ομπιόμα έχει αρετές, δεν παύει όμως να αφήνει την αίσθηση του κατασκευάσματος- σα να του ζήτησαν να γράψει για την εξωτική πατρίδα του, που είναι άγνωστη στον υπόλοιπο κόσμο, σαν να βασίστηκε πολύ στην κλασική δομή του αρχαίου δράματος. Κάποιες λεπτομέρειες θα μπορούσαν να λείπουν, κάποιες στιγμές τραβάνε σε τέτοιο μάκρος που αναρωτιέσαι το γιατί. Από την άλλη, είναι το βιβλίο ενός τριαντάχρονου. Ποιος άλλος σε αυτήν την ηλικία μπορεί να γράψει έτσι; Λίγοι. Ο χρόνος μόνον θα δείξει, αν οι συγγραφείς που εκκινούν έτσι, κι έχουν ταλέντο, θα μπορέσουν κάποια στιγμή να αποτινάξουν από πάνω τους, τα πρέπει, και την μανιέρα, και αποδομώντας αυτό που τόσο καλά ξέρουν, να μετατρέψουν την τεχνική σε τέχνη.



                                                                                                       Κατερίνα Μαλακατέ

"Οι ψαράδες", Chigozie Obioma, μετ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο, 2015, σελ. 373

4/11/15

"Άρης να γουστάρεις", του Μαραμπού



Κάποιες στιγμές χρειάζεσαι ένα page turner. Ένα βιβλίο για να αποδείξεις στον εαυτό σου ότι μπορείς να γυρίζεις τις σελίδες πιο γρήγορα και από την σκιά σου! Κανονικά δεν θα γύρναγα να το κοιτάξω. Θα προτιμούσα να δω την ταινία, ίσως ούτε καν αυτή. Απλώς έκανα το μοιραίο λάθος να το ξεφυλλίσω. Και κόλλησα. Ξεχάστηκα μόνος μου στον Άρη. Καλή φάση! Έχουν βρει και νερό!!

Συνωμοσιολόγοι όλου του κόσμου, ενωθείτε! Αυτό είναι το βιβλίο σας. Μήπως έχουν πάει ήδη στον Άρη και μας το κρατούν κρυφό για να μην πανικοβληθούμε; Υπάρχει άραγε ζωή εκεί έξω; Γιατί να αγοράσω το βιβλίο, για να χρηματοδοτήσω άθελά μου τα σατανικά προγράμματα της NASA; Οι πατάτες από τον Άρη παράγουν καλή βότκα; Ο πλανήτης βγαίνει και σε άλλα χρώματα ή μόνο σε κόκκινο; Ώπα, σταθείτε, αυτό το βιβλίο δεν είναι προπαγάνδα με ολίγη λογοτεχνία, αλλά λογοτεχνία με ολίγη προπαγάνδα, ο Λιακόπουλος ζει εκεί έξω και προς αυτόν να κινηθείτε αν θέλετε απαντήσεις στα φλέγοντα αυτά ζητήματα. Ο “Άνθρωπος στον Άρη” είναι λογοτεχνία, συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους μεν, εύκολα εκτιμητέα από τους σοβαρούς αναγνώστες δε. 

Είναι μια παρέα ετερόκλητων ανθρώπων και ένας απ' αυτούς ξεμένει σε μια κατάσταση άκρως επιβαρυντική για την επιβίωσή του. Είναι ο κυνικός. Αυτό θα τον βοηθήσει να επιβιώσει πιο εύκολα απ' ό,τι θα τα κατάφερνε οποιοσδήποτε από τους άλλους συναδέλφους του; Όχι βέβαια! Όμως κρατάει ημερολόγιο, και παραδεχθείτε το, ποιος δε θα ήθελε να ξεφυλλίσει το ημερολόγιο ενός μελλοθάνατου κυνικού;; Χάρις σε αυτό το εύρημα, ο συγγραφέας συνθέτει μια ελκυστικότατη λογοτεχνία που σε κάνει να πεθαίνεις στα γέλια! 


Τότε η στολή έκανε το μόνο πράγμα που μπορούσε να κάνει για να με κρατήσει ζωντανό. Άρχισε να μου παρέχει καθαρό οξυγόνο. Τώρα πια κινδύνευα να πεθάνω από δηλητηρίαση οξυγόνου, μιας και θα καιγόταν το νευρικό μου σύστημα, οι πνεύμονες και τα μάτια μου. Πιο ειρωνικός θάνατος δεν υπάρχει! Να φοράς τρύπια στολή και να πεθαίνεις από υπερβολικό οξυγόνο... 




Στόχος του ήρωά μας είναι να επιβιώσει τέσσερα χρόνια στον Άρη μέχρι την επόμενη προγραμματισμένη αποστολή, με όσα εφόδια διαθέτει και όσα μπορεί να σκεφτεί το μυαλό του, συν ότι πρέπει με κάποιον τρόπο να επικοινωνήσει με την μελλοντική ομάδα που θα προσεδαφιστεί στου διαόλου τη μάνα! Καλά, δε θέλω να μου πεθάνετε από αγωνία για το αν θα έχει επιτυχή έκβαση το όλο εγχείρημα. Ησυχάστε, θα τα καταφέρει. Το ξέρουμε όλοι αυτό, χωρίς καν να διαβάσουμε το βιβλίο! Ούτε πρέπει να σας νοιάζουν τα πραγματολογικά στοιχεία. Φανταστείτε ότι διαβάζετε μια δυστοπία. Στο “Σολάρις” δε θα σας ένοιαζαν και τόσο τα πραγματολογικά στοιχεία γιατί αφορούσε έναν φανταστικό πλανήτη – το γεγονός ότι έχετε ακουστά τον Άρη, δεν σημαίνει ότι πρέπει να αξιώνετε σαν θιγμένοι αναγνώστες και επιστημονικές αλήθειες! Ο συγγραφέας είναι βουτηγμένος στην πιο δύσκολη επιστήμη, κάτι που μας το κάνει φανερό με πολύ μεγάλη ευκολία και έτσι δεν υπάρχει κανένας λόγος να το παίζουμε έξυπνοι. Αν δεν διαθέτετε το υψηλό επίπεδο γνώσεων ενός αστροφυσικού ή το χαμηλό επίπεδο ενός τηλεθεατή των εκπομπών του Λιακόπουλου, δεν βρίσκω τον λόγο να επικεντρωθείτε στα πραγματολογικά στοιχεία. Εγώ που απέχω αρκετά από τα δύο αυτά άκρα, βρήκα τα πραγματολογικά στοιχεία επαρκέστατα και αληθοφανή. Επίσης, δεν χρειάζεται να επικεντρωθείτε στη σύγκριση αυτού του βιβλίου με άλλα μεγαθήρια του είδους – το “Σολάρις” είναι ιδιοφυές και αυθύπαρκτο (και η ταινία του Ταρκόφσκι του πρόσθεσε περισσότερη αίγλη), ο Φίλιπ Ντικ είναι κάτι σαν τον Τζέημς Τζους της ΕΦ, μην τα βάζουμε λοιπόν όλα στο ίδιο τσουβάλι. Και πού να επικεντρωθούμε, θα μου πείτε. 





Να επικεντρωθείτε στον γοητευτικό κυνικό αστροναύτη και στην αστείρευτη ευρηματικότητά του, στην εξαιρετική δομή του βιβλίου που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον, στο χιούμορ που κόντρα σε όλα τα προβλήματα δεν χάνει ποτέ το χιούμορ του, στην μερική γνώση που αποκτάς για τις “σκοτεινές” δραστηριότητες της NASA, στην έξαψη που σου δημιουργεί μια περιπετειώδης αφήγηση. Ίσως να μην συναντούμε εδώ τα βαθυστόχαστα ερωτήματα που θα κατέκλυζαν ένα παντέρημο ανθρώπινο ον αναγκασμένο να πεθάνει, δεν είναι φιλοσοφικό δοκίμιο, ο χαρακτήρας δεν αυτοαναλύεται μέχρι εξαντλήσεως πάνω στην σπουδαιότητα ή/και ματαιότητα της ζωής. Όμως παρακολουθούμε την αγωνιώδη προσπάθεια ενός ανθρώπου να επιβιώσει κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, μπολιάζοντας αυτήν την προσπάθεια με αμέτρητες ανθρώπινες στιγμές που στερούνται της μεγαλοσύνης που θα επέβαλε αυτή η φρικτή και τελεσίδικη κατάσταση, αλλά δεν παύουν να συγκινούν με την απλότητα και την αλήθεια της διατύπωσής τους.


Το αγαπημένο μου e-mail είναι αυτό που μου' στειλε η μαμά. Είναι ακριβώς αυτό που περιμένεις από μια μαμά. Ευχαριστώ το Θεό που είσαι ζωντανός, βάστα γερά, μη πεθάνεις σε παρακαλώ, ο μπαμπάς στέλνει χαιρετίσματα και τα λοιπά.

Ε, το έχω διαβάσει πενήντα φορές. Μη με παρεξηγείτε – δεν είμαι μαμάκιας. Είμαι ένας κανονικός ενήλικας, που καμιά φορά φοράει και καμιά πάνα (επιβάλλεται όταν φοράς διαστημική στολή). 




Οι Eκδόσεις Παπαδόπουλος είναι ένας μικρός εκδοτικός οίκος και χαίρομαι που του “κλήρωσε” ένα μπεστ-σέλερ, ειδικά ένα από εκείνα τα σπάνια μπεστ-σέλερ που πουλάει χωρίς να πουλιέται! Με το καλό να χαρεί τα κέρδη του! Η έκδοση είναι μια χαρά, με εκείνο το ελαφρύ χαρτί που θυμίζει εκείνο της εφημερίδας αλλά καταλαβαίνεις αμέσως ότι είναι ποιοτικό (εμένα δε θα με χάλαγε όμως ούτε το χαρτί εφημερίδας). Το εξώφυλλο υποτάχθηκε στο Χολιγουντιανό μάρκετινγκ και καλά έκανε εδώ που τα λέμε, γιατί ενώ δεν το περίμενα, τελικά ψήθηκα και θα δω και την ταινία (δεν ξέρω πώς θα είναι αλλά υποψιάζομαι ότι οι κυνικές σκέψεις του ήρωα που καταγράφονται στο ημερολόγιο της αποστολής, θα παραμεριστούν κάπως για χάρη της δράσης. Για μένα ωστόσο, οι κυνικές σκέψεις είναι η μισή απόλαυση του βιβλίου)! Η μετάφραση είναι του Κώστα Χαρβάτη και θεωρώ ότι εναρμονίστηκε πλήρως με τα επιμέρους στοιχεία του βιβλίου, κοντολογίς ήταν εξαιρετική (ο μεταφραστής προσπαθώντας να προσαρμόσει τις κυνικές εκφράσεις του ήρωα στην ελληνική γλώσσα, έκανε κάποια γλωσσικά “πειράματα” που είχαν αρκετή επιτυχία. Ένα όμως κόντεψε να ανατινάξει το εργαστήριο στον αέρα, «Το καημένο το ρόβερ, έτσι που το φόρτωνα έμοιαζε με γύφτικο Ντάτσουν»!!!!!! Τι έγινε ρε παιδιά; Αμέσως μου ήρθαν στο μυαλό οι πατάτες που καλλιεργούσε ο ήρωας στον Άρη και σκέφτηκα ένα Ντάτσουν να βολοδέρνει στον κόκκινο πλανήτη φωνάζοντας με την ντουντούκα, “Πατάτες! Πατάτες! Εδώ οι καλές πατάτες!!” – κύριε μεταφραστά, με κάθε σεβασμό, σε αυτό το σημείο νομίζω χάσατε επαφή με τον ασύρματο!) . Το σίγουρο είναι ότι αν πάρετε το βιβλίο στα χέρια σας και διαβάσετε μια τυχαία ημερολογιακή καταγραφή, θα κολλήσετε. Και αυτό είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να σας συμβεί με ένα βιβλίο, οποιουδήποτε είδους, οποιουδήποτε θέματος. Το βιβλίο του Andy Weir δεν είναι από άλλον πλανήτη, ούτε ο συγγραφέας του είναι εξωγήινος – αντιθέτως, πρόκειται για εντελώς γήινο κατασκεύασμα που θα μπορούσε κάλλιστα να φέρει τον τίτλο “Άνθρωπος στη Γη”. 






Έτσι λοιπόν έχουν τα πράγματα. Είμαι καθηλωμένος στον Άρη. 
Δεν έχω τρόπο να επικοινωνήσω με το Hermes ούτε με τη Γη. Όλοι νομίζουν ότι είμαι νεκρός. Βρίσκομαι στο Hab, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να φιλοξενήσει το πλήρωμα για τριάντα μία μέρες. 
Αν χαλάσει ο οξυγονοποιητής, θα πεθάνω από ασφυξία. Αν χαλάσει ο ανακυκλωτής νερού, θα πεθάνω από δίψα. Αν το Hab παρουσιάσει ρήγμα, θα σκάσω σαν μπαλόνι. Αν δεν συμβεί τίποτα από αυτά, κάποια στιγμή θα μου τελειώσουν τα τρόφιμα και θα πεθάνω από ασιτία. 
Οπότε, μάλλον ναι, την έχω γαμήσει.



                                                                                               Μαραμπού



"Άνθρωπος στον Άρη", Andy Weir, μετ.Κωνσταντίνος Χαρβάτης, εκδ. Παπαδόπουλος, 2014, σελ432











Υ.Γ. 42 Για το βιβλίο έχει γράψει και ο Παναγιώτης Κροκιδάς εδώ. 
Υ.Γ.42-42 Σκοπεύω να το διαβάσω κι εγώ. Θα κάνουμε συγκριτική λογοτεχνίας στην μπεστ-σελεριά.

3/11/15

"The paying guests", Sarah Waters




Η Σάρα Γουότερς- πολυγραφότατη και πολλάκις πια βραβευμένη μυθιστοριογράφος, σχεδόν σύμβολο για την γκέι και την λεσβιακή κοινότητα- ξεκινά το ογκώδες μυθιστόρημα της, "The paying guests", βάζοντας τον πήχη πολύ ψηλά. Διαλέγει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εποχή για τους χαρακτήρες της, που είναι όλοι λεπτοδουλεμένοι. Στήνει αριστοτεχνικά το σκηνικό, τόσο στον μικρόκοσμο των ηρώων, όσο και την μεγαλύτερη εικόνα της Αγγλίας μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Φαίνεται να έχει εντρυφήσει στα πραγματολογικά στοιχεία, αλλά και στην συγκρότηση του μυθιστορήματος, να κατέχει άριστα τόσο το θέμα, όσο και τον τρόπο γραφής ενός μεγάλου κειμένου. Ο αναγνώστης μένει ενεός. 

Η Frances και η μητέρα της, ξεπεσμένες αριστοκράτισσες που η οικογένειά τους ξεκληρίστηκε στον Πρώτο παγκόσμιο, αναγκάζονται να απολύσουν όλους τους τους υπηρέτες και να πάρουν "φιλοξενούμενους" στα δύο επάνω δωμάτια ένα μάλλον λαϊκό ζευγάρι, τον Λέοναρντ και την Λίλιαν. Στην αρχή η Frances που φαίνεται να έχει αναλάβει μόνη τις δουλειές του σπιτιού, περίπου σαν να είναι η δούλα και όχι η κόρη της μητέρας της, κρατά επιφυλακτική στάση απέναντί τους, την νοιάζουν μόνο τα χρήματα που θα καλύψουν τους καθυστερούμενους λογαριασμούς, σφίγγεται ολόκληρη για να δεχτεί την νέα κατάσταση. 

Ο άντρας φαίνεται υπερβολικά φιλικός, σταματά πάντα για να της μιλήσει στον δρόμο για την τουαλέτα, ενώ η γυναίκα είναι ένα πληθωρικό πλάσμα, στο σώμα και την ιδιοσυγκρασία, που γεμίζει τα δωμάτια τους με ένα σωρό ετερόκλιτα πράγματα και αρέσκεται να ντύνεται και να βάφεται ανάλογα με την μόδα. Γρήγορα, η σχέση των δύο γυναικών θα εξελιχθεί σε φιλική. Κι έπειτα η Frances θα εγκαταλείψει τις αντιστάσεις της, θα παραδοθεί σε υποψίες αγγιγμάτων, σε χαμόγελα, στην συνενοχή που νιώθουν όλοι οι άνθρωποι όταν είναι να γίνουν εραστές. Η σχέση τους θα ανθίσει, θα αποκαλυφθεί γιατί η Frances έχει τόσες τύψεις απέναντι στην μητέρα της. Γιατί ζει σαν γεροντοκόρη. 

Η τοιχογραφία της εποχής είναι έξοχη- το δράμα μετά τον πόλεμο, τα δικαιώματα των γυναικών- ενώ η περιγραφή του παράνομου έρωτα εκπληκτική. Στο δεύτερο μισό όμως, το βιβλίο μετατρέπεται σε crime novel κι εκεί η Γουότερς χάνει το νήμα. Αναλώνεται σε βαρετές περιγραφές συναισθημάτων, σε μια μακρόσυρτη δίκη χωρίς κανένα σασπένς, με λίγα λόγια γράφει ένα είδος που φανερά δεν το ξέρει και δεν της βγαίνει. Έτσι έχουμε ένα άνισο βιβλίο, με ένα εκπληκτικό πρώτο μέρος κι έναν μάλλον κοινότυπο και βαρετό δεύτερο. 

Οι περισσότεροι όταν μιλούν για τα βιβλία της Γουότερς επικεντρώνονται στον ομοφυλικό λεσβιακό έρωτα- είτε νιώθουν οικεία με αυτόν, είτε όχι.  Εγώ πάλι νομίζω πως είναι μια μικρή λεπτομέρεια. Η σχέση μοιάζει απολύτως φυσιολογική, η ερωτική πράξη περιγράφεται διεξοδικά. Κι αυτό είναι το ίδιο ξεσηκωτικό, όπως αν ήταν μεταξύ ενός ετερόφυλου ζευγαριού:  οι ανατριχίλες και οι αιχμές του είναι εκεί. Ενδιαφέρον έχει από αυτήν την πλευρά το μυθιστόρημα μόνον ιστορικά. Το πόσο δύσκολο ήταν- και εν πολλοίς είναι- να είναι κανείς ανοιχτά γκέι και να ζήσει την ζωή του με τον σύντροφό του, όπως όλα τα άλλα ζευγάρια. Το πόσο αδιανόητο μοιάζει να έχεις μερίδιο στην ευτυχία όταν αποκλίνεις κι είσαι διαφορετικός.  

Η Γουότερς είναι μαστόρισσα της μεγάλης αφήγησης. Στιγμές στιγμές φαίνεται αληθινή απόγονος του Ντίκενς. Αν και τούτο μάλλον της ξέφυγε σε μέγεθος, θα διάβαζα με χαρά κι άλλα της κείμενα για να έχω σφαιρική εικόνα του έργου της, για να νιώσω ξανά έτσι όπως στην αρχή του μυθιστορήματός της. Βιβλία σαν κι αυτό με κάνουν να χαίρομαι που η τάση είναι να γυρίσουμε ξανά στα πρωταρχικά, βασικά κομμάτια της λογοτεχνίας- πρέπει κανείς να έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία και να ξέρει πώς να την αφηγηθεί. 

"The paying guests", Sarah Waters, ed. Virago, 2014








Υ.Γ.42 Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον τίτλο οι "Ενοικιαστές" από τις εκδόσεις Λιβάνη.



Υ.Γ 42-42 Εδώ η άποψη του Παναγιώτη Κροκιδά 
    

1/11/15

Διαβάζοντας στον www.amagi.gr στις 6μ.μ.



Καλημέρα, καλημέρα και καλό μας μήνα. Σήμερα στο Διαβάζοντας@amagi (στην ολοκαίνουρια μας ώρα 6μ.μ.) στον www.amagi.gr θα διαβάσουμε πολλά και ωραία κείμενα, θα μιλήσουμε για τα Νόμπελ, θα μάθουμε για το Man Booker και φυσικά θα πούμε για τα χειρότερα εξώφυλλα και τους πιο κακομεταφρασμένους τίτλους. 

Κληρώνουμε:

2 αντίτυπα "Τριλοβίτες" , Μπρις Ντ’ Τζ. Πάνκεϊκ, ευγενική προσφορά των Εκδόσεων Μεταίχμιο



2 αντίτυπα "Έρως ανίατος", Δημήτρης Μίγγας, ευγενική προσφορά των Εκδόσεων Μεταίχμιο




2 αντίτυπα "Το μάτι του ταύρου", Yanko Δημητρόπουλος, ευγενική προσφορά των εκδόσεων Ιβίσκος




Για να λάβετε μέρος στην κλήρωση αφήστε σχόλιο εδώ ή στην αντίστοιχη ανάρτηση στο group της εκπομπής στο fb.


Διαβάζοντας κάθε Κυριακή 6-8 μ.μ στον www.amagi.gr με την Κατερίνα Μαλακατέ


Παλαιότερες εκπομπές ακούτε εδώ: https://www.mixcloud.com/katerinamalakate/